Stella Seemer behoorde tot de bekendste Nederlandse cabaretières en zangeressen van vóór de Tweede Wereldoorlog. Haar populariteit had zij voor een groot deel te danken aan haar jarenlange tournees met het ensemble van Kees Pruis en haar vele radio-optedens.
Stella Seemer werd op 28 april 1893 als Esther Groen in Amsterdam geboren. Haar vader, Emanuel Groen (1869-1943), was diamant slijper en -versteller en koopman. Haar moeder heette Klara Gobets (1867- 1926). Het echtpaar Groen-Gobets kreeg behalve Esther nog twee dochters: Elisabeth Groen (1896-1943) en Sarah Groen (1898-1943).
Toen Stella negen jaar oud was verhuisde zij met haar ouders naar Londen. Het gezin bleef een jaar of vijf in Engeland en Stella ging daar ook naar school. Terug in Nederland volgde Stella toen zij 14 jaar oud was een opleiding tot diamantbewerkster. Mogelijk was zij tot aan de geboorte van haar dochter in december 1918 werkzaam als diamant- bewerkster. Maar als jong meisje had Stella al de wens om actrice te worden. Toen zij weer terug in Nederland was, werd zij dan ook lid van een amateurtoneel- vereniging.
Stella trouwde op 26 juni 1913 in Zaandam met Jonas Seemer (1890-1953), een diamantslijper. Het echtpaar Seemer-Groen kreeg een dochter, Flora Clara (Florrie) Seemer, die op 27 december 1918 in Amsterdam werd geboren.
Toneel
Tijdens een feest van een vereniging dat in oktober 1915 werd gegeven in Casino, in Amsterdam, had Stella veel succes met haar komische voordrachten. Dit is de eerste vermelding van een optreden van haar die ik heb gevonden in oude kranten. In de periode 1920-1923 maakte Stella deel uit van diverse toneelgezelschappen, waarbij zij in drama’s, kluchten en andere toneelstukken een van de hoofdrollen speelde. Met het Genootschap Jeugd Amusement voerde zij de kinderstukken Dik Trom en Pietje Bell op. In 1923 maakte zij ook deel uit van het Amsterdamsch Cabaret- en Operette-Gezelschap, impresario B. Gosschalk.
Stella Seemer werd hierbij aangekondigd als “Komische soubrette in haar liedjes en imitaties”. Ook had zij dat jaar een engagement van twee weken in de Nieuwe Karseboom in Amsterdam. Hierbij werd zij aangekondigd als “cabaretière”. Haar carrière ging nu pas goed van start. In de periode 1923-1925 trad zij in grote theaters op zoals Rozentheater, Amsterdam; Pschorr, Rotterdam; Flora, Amsterdam; Mille Colonnes, Amsterdam; Harmonie, Groningen. Zij werd daarbij aangekondigd als cabaretière, of (voordracht)soubrette.
Wat haar artiestennaam betreft: Seemer was natuurlijk de achternaam van haar echtgenoot. Stella betekent in het Latijn ‘ster’ en wordt vaak als voornaam aan meisjes gegeven. Maar wie Esther Seemer-Groen zo genoemd heeft is mij niet bekend.
Ontdekt door Kees Pruis
Op zekere dag werd ze bij een liefdadigheidsvoorstelling in de Diamantbeurs in Amsterdam “ontdekt” door Kees Pruis, een populaire zanger in die tijd. Het werd het begin van een jarenlange samenwerking. In de periode 1924-1929 trad het duo Kees Pruis & Stella Seemer regelmatig samen op. Een pianist zorgde voor de begeleiding. Het duo maakte ook veel opnamen die op 78-toerenplaten werden uitgebracht. In de periode 1930-1941 maakte Stella deel uit van het Ensemble Kees Pruis, waarmee zij vele tournees door ons land en ook door Vlaanderen maakte. Het ensemble maakte ook VARA-tournées door ons land die een paar maanden duurden. Tijdens optredens werd er meestal aan het eind door het Ensemble een blijspel opgevoerd. Kees Pruis schreef de tekst van Mijn Karel is agent, waarvoor Stella de muziek had gecomponeerd. Het werd Stella’s bekendste lied.
In de zomer van 1939 maakten Stella Seemer en Kees Pruis deel uit van Bob Peters’ Nationale Revue. In verschillende steden van ons land voerden zij met dit gezelschap de grote kermis-revue Lach iedere dag op. De revue werd ook op de radio uitgezonden. In het laatste kwartaal van 1939 maakte Stella deel uit van Meijer Hamels cabaretgezelschap.
Optredens
Tijdens optredens zong Stella vrolijke en gevoelige liedjes. Zij blonk ook uit in het imiteren van collega-artiesten en van verschillende typen mensen. Zij was een uitstekende zangeres, haar optreden was beschaafd, en ook als actrice stond zij haar ‘mannetje’. De kranten schreven dat als zij ergens optrad “de zaal daverde van het lachen” en dat Stella een “zolder-schuddend applaus oogstte”.
Gedurende haar carrière stond Stella Seemer in vele bekende theaters en cabarets in ons land. In veel bioscooptheaters in Amsterdam en andere plaatsen fungeerde zij als pauzenummer bij de films. Zij trad ook op ter gelegenheid van de kermis in diverse plaatsen, op tentoonstellingen, beurzen, tijdens feestavonden van verenigingen en ook voor goede doelen. Zij stond met veel prominente artiesten uit die tijd op de planken, zoals Louis Davids, ‘Lou Bandy’ e.a.
Film
In 1926 was Stella te zien in de filmversie van De Artisten Revue met als hoofdrolspelers Alex de Meester, die de rol van de directeur speelde, en Isidore Zwaaf in de rol van Flipje. Verder werkten o.a. mee Koos Speenhoff en zijn vrouw, Pauline Hervé en anderen. Deze film draaide een aantal jaren in diverse bioscopen. Het was de verfilming van een aloude klucht waarin Michel Solser in de periode 1887-1891 de rol van Flipje meer dan 1000 maal op het toneel meesterlijk speelde.
In de zomer van 1929 liet Hofstad Film uit Den Haag een twaalftal korte geluidsfilms maken van bekende artiesten. De regie was in handen van I. Louis Cohen. De camera werd bediend door Henk Alsem. De films hadden een maximale duur van 3,5 minuten, wat overeenkomt met de lengte van een 78-toerenplaat. Het geluid bij de films stond niet op de filmstrook zelf, maar op een grammofoonplaat die synchroon bij de film werd afgespeeld. De artiesten die in de films optraden waren o.a. Kees Pruis, Stella Seemer, Willy Derby, Lou Bandy en De Koninklijke Militaire Kapel. De films hebben in 1929 in diverse bioscopen in ons land gedraaid. In kranten werden deze films al gauw “De eerste Nederlandsche “sprekende” films” genoemd. Maar dit kon eigenlijk pas gezegd kon worden van de film Willem van Oranje uit 1934.
Tweede Wereldoorlog en erna
Nadat de Tweede Wereldoorlog was uitgebroken trad Stella nog op tot eind maart 1941. Vanwege haar Joodse afkomst is zij daarna ondergedoken in Utrecht. Haar vader Emanuel Groen en zuster Elisabeth Groen kwamen in Auschwitz om; haar zuster Sarah Groen werd in Sobibor om het leven gebracht. Andere familieleden kwamen eveneens om. Na de bevrijding kwam Stella weer uit haar onderduikadres tevoorschijn en in juni 1945 ging zij weer optreden. Maar in de decennia die volgden tot aan haar overlijden trad zij nog maar sporadisch op.
Stella Seemer overleed op 8 januari 1985 in Amsterdam, 91 jaar oud. Zij werd begraven op de Joodse Begraafplaats in Muiderberg. Haar echtgenoot Jonas Seemer die op 19-1- 1953 is overleden, ligt daar ook begraven.
Radio
Stella Seemer maakte haar radiodebuut op 31 december 1927, toen zij meewerkte aan een Vooravondconcert door het A.V.R.O.-Orkest o.l.v. Nico Treep. Tot december 1939 was zij vaak voor de radio te horen, het meest voor de VARA; als solo-artiest maar ook met het Ensemble Kees Pruis. Zij maakte met het Ensemble Kees Pruis ook VARA-tournees van een paar maanden. Dan traden zij in allerlei plaatsen in ons land op tijdens VARA-propaganda-avonden. Ter gelegenheid van het 10-jarig jubileum van de VARA werden overal in het land jubileumavonden georganiseerd voor de betreffende VARA-afdelingen. Ook daaraan werkte het Kees Pruis Ensemble mee in 1935 en 1936.
Ook voor radio Brussel Vlaams (SAROV) en de Phohi (uitzendingen naar Nederlands-Indië) was Stella te horen. Op 10 februari 1934 zong zij samen met Piet Hesse komische duetten voor de VARA-radio, met pianobegeleiding van Cor Steyn.
Na de bevrijding werkte Stella nog een aantal keren mee aan radioprogramma’s:
op 19 juni 1946 voor Hilversum I Radio Nederland, programma Liedjes van vroeger en nu;
op 18 juni 1960 voor de VARA-rubriek Hooggeeerd publiek. Stella Seemer in gesprek met Henny Fontaine. Ook liet Stella horen hoe zij destijds zong en wat zij nog presteerde. Deze uitzending werd op 3 oktober 1960 herhaald in het programma Zestig minuten voor boven de zestig;
op 28 april 1973 VARA–programma Z.O.: Herman Stok ontving haar en maakte een praatje met haar, ook werden er een of meer platen van Stella gedraaid;
en in 1979 Café Chantant met Conny Vink. Stella zong Mijn Karel is Agent.
78-toerenplaten
In de periode 1928-1930 maakte Stella tijdens een aantal sessies in Berlijn een hele serie duet-opnamen met Kees Pruis, en ook een paar solo-opnamen. De opnamen werden op Homocord-platen uitgebracht. Op YouTube staat een solo-opname (De Jordaan-moeder) en een serie opnamen van het duo Kees Pruis & Stella Seemer.
