Begin juli is in het Muziekcentrum van de Omroep in Hilversum het startschot gegeven voor het project Digitalisering Bladmuziekcollectie Stichting Omroep Muziek. Het doel hiervan is het catalogiseren, digitaliseren en online beschikbaar stellen van een belangrijk deel van de omroepmuziekcollectie (de collectie bladmuziek die tot de sluiting in 2013 werd beheerd door de Muziekbibliotheek van de Omroep).
Met subsidie van het ministerie van OCW en een bijdrage van de gemeente Hilversum is het mogelijk een groot aantal stukken te digitaliseren die speciaal voor radio en televisie zijn geschreven. Het betreft voornamelijk handgeschreven ‘arrangementen’ en originele composities die tussen ca. 1930 en 1980 in opdracht van de omroepverenigingen zijn vervaardigd voor gebruik in een radio- of tv-programma. In samenwerking met de gemeente Hilversum zijn medewerkers geworven die het project logistiek ondersteunen.
Alle omroepen hadden vanaf hun ontstaan (AVRO, VARA, KRO en NCRV werden bv. kort na elkaar opgericht in de tweede helft van de jaren 1920) veel ensembles in dienst, die voor al hun uitzendingen ‘nieuwe noten’ nodig hadden. Sommige orkesten waren lange tijd actief (The Ramblers, De Zaaiers, The Skymasters bv.), andere slechts kort. Vooral in de jaren 1930-1960 waren velen actief in deze branche; sommige namen leven nog voort (denk bv. aan Rogier van Otterloo, Eddy Christiani, Malando, Klaas van Beeck, Johnny Holshuijsen (John Woodhouse) enz.), talloze anderen zijn vergeten.
In deze periode waren vele belangrijke musici, componisten en arrangeurs werkzaam in de ‘omroepmuziekwereld’: vooral in de zogenoemde ‘radiojaren’ 1945-1965 vulden hun live gespeelde of opgenomen werken duizenden uitzenduren. Er werd muziek geschreven voor hoorspelen, herkenningsmelodieën (tunes) van ensembles en programma’s, tv-series, concertopnamen met o.a. vocale solisten enz. Voor laatstgenoemde categorie werden veelal titels uit het ‘American Songbook’-repertoire (Gershwin, Porter, Berlin e.d.) voorzien van een instrumentale begeleiding die was toegesneden op het ensemble dat de zanger(s) zou begeleiden. ‘Arrangementen’ (een jargonterm) zijn composities/bewerkingen die speciaal zijn gemaakt voor specifieke bezettingen.
Het project maakt bladmuziek toegankelijk die gerelateerd is aan de geschiedenis van de Nederlandse omroep. Hierdoor zullen veel ‘vergeten’ namen weer uit de schaduw komen. Om het materiaal meer context te verlenen wordt samenwerking gezocht met o.a. het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid. Uiteraard is een groot aantal opnamen van de muziek uit het omroepverleden daar in het archief te vinden. Ook met andere muziek- en erfgoedinstellingen wordt contact gelegd.
Weinig bekend is dat ook ‘klassieke’ componisten voor ‘Hilversum’ hebben geschreven. Zo was Jurriaan Andriessen actief op diverse terreinen: hij schreef zowel hoorspelmuziek, symfonisch werk als vocale muziek als jazzmuziek (onder de naam ‘Lesley Cool’) voor verschillende combobezettingen. Ook Oscar van Hemel, Hugo Godron, Meindert Boekel en Herman Strategier e.a. schreven voor radio-uitzendingen. Aangezien deze werken niet zijn gepubliceerd gaat het om uniek erfgoed. Dit geldt ook voor het ‘vroege werk’ van later bekend geworden musici-componisten in het domein van de jazz, zoals Theo Loevendie, Otto Ketting en Misha Mengelberg.
De website www.muziekschatten.nl, waarop al veel bladmuziek uit de omroepmuziekcollectie te vinden is, zal worden geïntegreerd in de nieuwe projectwebsite die in aanbouw is. De twee curatoren van genoemde site, Eric van Balkum en de schrijver van dit artikel, zijn toegetreden tot het projectteam dat afgelopen zomer onder leiding van Marjon van Schendel van start is gegaan.
Vanaf begin 2018 zullen de eerste resultaten op de website zichtbaar zijn. In 2018 en 2019 zal het gedigitaliseerde aanbod verder groeien. Dan zullen musici, historici en andere onderzoekers in staat zijn het beschikbaar gekomen materiaal uit te voeren en te bestuderen.
