Op 1 maart 1988 begonnen de uitzendingen van een unieke satellietzender: Kindernet. Eerst voorzichtig, alleen in Voorburg, maar algauw was de zender te ontvangen in grote delen van Nederland. Iedere ochtend waren er drie uur lang (van 7:00 uur tot 10:00 uur) jeugdprogramma’s te zien. Het idee was gebaseerd op de zender FilmNet, die op dat moment al drie jaar uitzond. Kijkers betaalden iedere maand een kleine bijdrage om de zender via de Londense satelliet Intelsat 5 te kunnen ontvangen. Op papier een mooi idee, maar in de praktijk op termijn onuitvoerbaar.

Drijvende kracht achter Kindernet was programmamaker en producent Dennis Livson (1946-2013). Hij was in zijn geboorteland Finland de grondlegger van het abonneetelevisiekanaal Viihdekanava. Vanaf 1970 was hij actief voor de commerciële televisie. Hij studeerde af als econoom en in 1983 richtte hij in Amsterdam het bedrijf Telecable Benelux B.V. op, met dochterondernemingen in Amerika, Spanje, Duitsland en Japan. Het bedrijf was gespecialiseerd in het verwerven van rechten van films, tv-specials en kinderprogramma’s. Een deel daarvan werd geproduceerd in Japan. In deze hoedanigheid was het bedrijf verantwoordelijk voor de Nederlandse nasynchronisatie van The Mask (TROS), Vrouwtje Theelepel (NCRV) en de Familie Robinson (EO). Na verloop van tijd had Telecable Benelux B.V. een grote ervaring op het gebied van Nederlandse nasynchronisatie van tekenfilms.

Zodoende bezat het bedrijf een meerderheidsbelang van 70 procent in Kindernet met een startkapitaal van 4 miljoen gulden. Fuij TV, een Japanse producent van kinderprogramma’s en eigenaar van een commerciële tv-zender in Tokio, had de overige aandelen in handen. Samen hadden ze al sinds 1984 de verleende concessies en vergunningen binnen om speciaal voor de Nederlandse markt een tv-zender met alleen kinderprogramma’s te starten. Toch zou het nog vier jaar duren voordat de eerste uitzending de lucht in ging. Er waren namelijk nog wat ‘hobbels’ op de weg.

Kindernet zonder geweld en reclame met abonnement
De andere omroepen zonden tekenfilms met geweld uit (bijvoorbeeld He-Man, The Mask en Transformers). Volgens Livson moest zijn Kindernet inspelen op de wereld van het kind. Het mocht bovendien de ouders niet afschrikken. Het doel was het aanbieden van zogenaamde geweldloze kinderprogramma’s, om evenwicht te bieden aan de kinderprogramma’s waar tamelijk veel geweld in voorkomt. Een andere fi losofi e was dat er geen reclame te zien moest zijn op de zender, daarom was het de bedoeling dat de kijker ƒ15,- abonnementsgeld per maand zou betalen om de zender te kunnen ontvangen. Van dit concept werd echter gauw afgestapt, want er kwam een andere oplossing: door Kindernet werd ƒ0,40 per maand per abonnee verwacht van de kabelexploitant. Het was de bedoeling dat de betreffende exploitant dit weer zou doorberekenen aan de abonnees.

Deze Amerikaanse manier om een betaalzender bij de kabelexploitanten te introduceren stuitte op veel weerstand: ze waren vaak niet bereid om te betalen. Nederland was helemaal nog niet rijp voor dit systeem, hoewel tegenhanger FilmNet wel een redelijk succes had geboekt met deze vorm van abonnementsgelden.

Techniek: uitzendingen via satelliet en kabel
De eerste gemeenten die Kindernet gingen doorgeven waren Zwolle, Rijswijk en Voorburg. In die tijd had elke gemeente nog een eigen kabelmaatschappij die alleenrecht had om te bepalen welke tv- en radiozenders werden doorgegeven aan de abonnees. Hiervoor werd de satelliet-transponder Intelsat 5 gehuurd. Kindernet was daarnaast officieel geen Nederlandse maar een Belgische zender, want de mediawet verbood om in Nederland commerciële televisie uit te zenden. De uitzendingen werden daarom via Londen doorgegeven.

De uitzendingen kwamen dus als volgt bij de kijker: het kantoor was gevestigd in Amsterdam, aan de Johan Muyskenweg. Hier werden wekelijks uitzendbanden gemonteerd, met Leontien Ceulemans als voice-over. Vanuit Amsterdam werden de banden per koerier naar de Molinare Studio’s in Londen gestuurd. Daar werden de banden in de uitzendstraat opgestraald naar de Intelsat-satelliet. Kabelnetten met wie Kindernet een contract had afgesloten, konden het signaal van de zender op die manier doorgeven aan hun abonnees.

Toch reclame
De reclameloze droom bleek niet lang uitvoerbaar. Voor de start van de zender was uitgerekend dat het met een klantenkring van 1,2 miljoen abonnees uit de kosten zou zijn. Toen de zender van start was gegaan, bleek algauw dat een kijkersschare van 2 miljoen noodzakelijk was. Na anderhalf jaar waren er, doordat kabelexploitanten moeizaam toehapten, slechts 120.000 abonnees, terwijl het in theorie voor 2,5 miljoen Nederlanders te ontvangen was. Oprichter Livson noemde het marginaal en zocht samen met directeur Henk Krop naar een oplossing om te kunnen blijven uitzenden. Vanaf half november 1990 ging Kindernet reclame uitzenden, volgens Krop met pijn in het hart. Ze gaven de schuld aan de Nederlanders, die ‘nu eenmaal op de penning zijn.’

Eigenlijk vlak daarna steeg het aantal abonnees wel enorm, want meer gemeenten gaven gelegenheid tot aansluiting. Begin 1993 waren er 4,6 miljoen aansluitingen. Dat trok nieuwe adverteerders aan.

De rest van de jaren ‘90 en het einde
In deze gecommercialiseerde vorm begon Kindernet aan een nieuw hoofdstuk. De financiële problemen hielden nog even aan, maar ondernemer Dick van Leeuwen nam de zender in 1993 over. Hiermee was de rol van Livson uitgespeeld en kwamen er gesponsorde programma’s.

Het begon met de ToyToy Show: een grote reclameshow voor speelgoedwinkel Intertoys, gepresenteerd door het olifantje Toy Toy. Daarna kwamen er financiële middelen voor uitgebreidere eigen producties. Een van de bekendste programma’s was vanaf 1998 Ernst, Bobbie en de rest, gemaakt door Gert-Jan van den Ende en Erik van Trommel, die ooit begonnen bij een Haagse lokale zender. Maar het verval was drie jaar eerder al ingezet, omdat Kindernet zendtijd moest gaan delen met Vesta TV, een zender gericht op een vrouwelijk publiek. Léonie Sazias was de oprichter.

In 2000 deelde Kindernet vervolgens een zender met NET5. Daarmee werd de uitzendtijd uitgebreid tot 15:00 uur. Toen Veronica en Kindernet gingen samenwerken, was er zelfs zendtijd tot 19:00 uur. Maar de kijkers liepen weg. In maart 2003 werd de zender omgedoopt tot Nickelodeon. Die zender zorgde in 2011, samen met het Vlaamse productiehuis Studio 100, voor een terugkeer van de merknaam Kindernet. Dat was geen succes. In 2013 verdween Kindernet definitief van het scherm. Wat begon als missie tot het verbeteren van het aanbod van kinderprogramma’s, eindigde in een commercieel avontuur. Zo werd Kindernet een commerciële zender als alle anderen. Het bleek niet onderscheidend genoeg om te overleven.

De bekendste programma’s op Kindernet

• De verschoppeling (van 1974-1978 uitgezonden door de NCRV).
• Superoma (van 1986-1987 uitgezonden door de VARA).
• De Smurfen (van 1982-1990 uitgezonden door de VARA).
• Nathalie (van 1987-1988 uitgezonden door de EO).
• Bromtol (samengesteld met program- ma’s als TikTak en Emilie).
• Er was eens… (van 1982-1983 uitgezonden door de KRO).
• Bassie en Adriaan (ervoor en gelijktijdig door de TROS).
• Teddy Ruxpin (van 1987-1990 uitgezonden door de VARA).
• Wickie de Viking (van 1975-1979 uitgezonden door de KRO).
• Sinbad de Zeeman (van 1979-1981 uitgezonden door de KRO).
• Seabert (van 1986-1989 uitgezonden door Veronica).
• Nils Holgersson (van 1983-1985 uitgezonden door de VARA).
• Vrouwtje Theelepel (van 1985-1989 uitgezonden door de NCRV).
• Ovide en zijn Vrienden (van 1988-1990 uitgezonden door de VARA).
• De verborgen vallei (van 1982-1983 uitgezonden door de KRO).
• Tovenaar van Oz (van 1986-1987 uitgezonden door de VARA).