Op 14 december 2022 overleed tamelijk onverwacht de televisiemaker Han Peekel. Hij was op vakantie bij zijn dochter op Bali toen een hartaanval zijn machtige lichaam velde. Op 6 oktober had hij in Blaricum nog op buitengewoon feestelijke wijze zijn 75ste verjaardag gevierd. De warme woorden, liederen en toespraakjes die toen aan hem gewijd werden, gaven goed weer wat een enorme indruk hij bij velen had gemaakt.
De meeste mensen zullen Han Peekel vooral kennen als een toegewijd en deskundig televisiemaker. Zijn series Wordt Vervolgd (AVRO 1983-1993 en Kindernet 1994-1997) over strips en animatie-tv hebben een blijvende plaats in het geheugen van generaties Nederlanders veroverd. Ver na het beëindigen van dat programma werd hij nog met regelmaat staande gehouden door volwassen mannen en vrouwen die hem wilden tonen hoe goed ze Donald Duck of Speedy Gonzalez konden nadoen.
En toch was Wordt Vervolgd maar één van de honderden radio- en televisieprogramma’s waar Han aan heeft gewerkt. Want een omroepman was hij al vroeg in hart en nieren. Met smaak kon hij vertellen over de droom die hij als tiener al had om bij de radio (“dat magische medium vol verbeelding”) te werken. Hij liefhebberde al vroeg als zanger en liedjes-schrijver en meende dat zoiets het best tot zijn recht zou komen op de radio. In 1963 meldde hij zich in de studio van het piratenradiostation Veronica om zijn belangstelling kenbaar te maken. En daar zochten ze toevallig net makers die de geplande zendtijduitbreiding met programma’s konden vullen. De 17-jarige Rotterdamse liedjeszanger kreeg er tot zijn verbijstering gelijk het astronomische bedrag van 95 gulden per uitzending voor.
Kleinkunst
Bij Veronica mocht hij alle Nederlandse chansons draaien waar hij verknocht aan was. Deels schreef en zong hij die ook zelf als een moderne troubadour. Waar in die tijd protestzangers als Bob Dylan, Boudewijn de Groot, Armand en vele anderen hun pijlen richten op het gezag, de godsdienst of protestacties, was Han meer een fan van het ‘betere luisterlied’ zoals vertolkt door Jaap Fischer, Peter Blankers, Jules de Korte, Hans van Deventer, Gerard Cox en Paul van Vliet. In zijn latere loopbaan bij de publieke omroep (met name de KRO-radio) zou hij nog series bekroonde langspeelplaten met dit cabaretrepertoire vullen. In 1986 maakte hij samen met Jan Geysen van de BRT een zesdelige tv-serie over de geschiedenis van wat toen nog ‘de kleinkunst’ heette. Tevens schreef hij boeken over helden zoals Lou Bandy, Louis Davids en Wim Sonneveld. Producent Bij Veronica en de KRO leerde hij alle kneepjes van het omroepvak, van presenteren en interviewen tot zorgvuldig monteren. Eerst vooral bij de radio, later ook bij televisie. In 1980 waagde hij als een van de eersten een stap naar het bestaan van vrijgevestigd tv-producent. Dat bracht zijn creativiteit in een stroomversnelling; zijn bedrijf ontwikkelde tientallen producties waarvan sommige mislukten maar vele slaagden. Samen met Wouter Stips scoorde hij zijn grootste successen met Wordt Vervolgd, de Familie Oudenrijn en 12 steden, 13 ongelukken. Daarnaast maakte hij cd’s met zelfgeschreven en -uitgevoerde liedjes. Met als hoogtepunt de cd die hij voor zijn innig geliefde, in 2016 overleden, vrouw Theya maakte onder de titel Jij droeg mijn naam.
Erfgoed
Bij al die uitbundige en creatieve activiteiten groeide bij Han het besef dat omroep een enorme bijdrage leverde aan de Nederlandse cultuur. Grote zorgen maakte hij zich om de buitengewoon slordige wijze waarop de omroepen met dat erfgoed omgingen. Ieder deed maar wat voor zichzelf en het centrale av-archief van de NOS was er alleen voor makers. In 1988 zette Han dat probleem op de publicitaire kaart: hoe was het mogelijk dat een publiek gefinancierde instelling zo nonchalant en ontoegankelijk met al dat prachtige programmamateriaal omging? Met veel gevoel voor emotie haalde hij het voorbeeld van Ja Zuster, Nee Zuster aan; van die schitterende serie was vrijwel niets bewaard gebleven omdat de omroep de ampex-banden waar de uitzendingen op stonden opnieuw wilde gebruiken. Han dacht met 60 miljoen gulden een commercieel beeldbandarchief te kunnen oprichten dat beter zorgde voor het verleden, ook voor het algemene publiek.
Dat plan is nooit verwezenlijkt, maar anders dan de omroepen, bleken de regering en de politiek gevoelig voor de charmante overtuigingskracht van Han en noodklokken die de vier grote av-archiefinstellingen in Nederland begonnen te luiden. In september 1988 kreeg het NOB 35 miljoen gulden uit de omroepreserve om de achterstanden in de archivering van omroepmaterieel weg te werken. Dat was het begin van een lange en niet eenvoudige mars naar wat nu het Instituut voor Beeld en Geluid heet. Aan de totstandkoming en uitbouw daarvan werkten honderden mensen mee, maar op het resultaat was Han trots zoals een ouder trots kan zijn op zijn kinderen die hun eigen weg in het leven kiezen en hun passie volgen.
Zelf profiteerde Han ook van de betere toegang tot al het prachtige beeld- en geluidsmateriaal. Je kon er mooie terugblikprogramma’s mee maken, onder andere voor het herhaalkanaal Best 24 dat Han in 2006 mede mocht gaan vormgeven. Wat daar ook voor nodig was, waren interviews met mensen die cruciaal in de omroep zijn geweest. En ook op dit vlak pionierde Han er lustig op los. In 2010 richtte hij onder patronage van Beeld & Geluid de Stichting Mediageheugen op, die beoogde mondelinge getuigenissen van omroepmedewerkers en artiesten vast te leggen. Minimaal 800, zei Han er vrolijk optimistisch bij.
TV-Monumenten
Het was niet zomaar een loze belofte; Han begon stelselmatig interviews op te nemen en maakte daarvan mooi gemonteerde TV-monumenten. Dat zijn er inmiddels meer dan 130, uiteenlopend van André van Duin en Dieuwertje Blok tot Joop van den Ende, Robert ten Brink en Tineke de Nooij. Maar hij maakte ook het eerste lange interview met Mies Bouwman en Leen Timp, het laatste interview met Peter R. de Vries en zelfs de interview-schuwe John de Mol kreeg hij uitvoerig voor de camera. Ook maakte hij Monumenten rond thema’s als de start van televisie, jeugdprogramma’s, satire en drama.
Han’s interviews en Monumenten zijn van onschatbare waarde voor verder onderzoek naar de geschiedenis van televisie, radio en aanverwante creatieve industrieën zoals theater, cabaret en muziek. Het is daarom te hopen dat er een gelegenheid zal worden gevonden om de Stichting Mediageheugen ook zonder Han Peekel blijvende betekenis te geven. Han zou niets liever hebben gewild.
Huub Wijfjes was tot eind 2022 hoogleraar in de Geschiedenis van Radio en Televisie aan de Universiteit van Amsterdam, waar hij de Erik de Vries-leerstoel bekleedde, die mede in het leven is geroepen door Beeld & Geluid. Hij werkte ook mee aan de reeks TV-Monumenten.
Foto: Han Peekel op de Wordt Vervolgd Clubdag. Collectie: Beeld & Geluid
