Na vijftien jaar is Het Tunes Boek van Jelle Boonstra en Benno Roozen dermate aangevuld dat de heren deze nieuwe editie omdopen tot Het Complete Tunesboek. Een regelrechte aanvulling op de geschiedschrijving van de radio, want over techniek, programma’s en presentatoren is veel geschreven, maar de vormgeving kwam er tot nu toe bekaaid vanaf.
Het boek bevat een wonderlijke hoeveelheid weetjes en geeft antwoord op alle vragen over de tunes en jingles van publieke omroepverenigingen, zeezenders en de commerciëlen. Wist je bijvoorbeeld dat Nederland de oudste tune ter wereld heeft? Of hoe de pipjes, zo herkenbaar voorafgaand aan een nieuwsuitzending, gemaakt worden? Welke tune het vaakst gedraaid is, het langste in gebruik, wat de kortste tune is en welke artiesten de meeste tunes leverden?
Mooi dat we ook iets te weten komen over tunes van onze buurlanden, zoals de bekendste kenwijsjes uit België. De televisietunes komen minder uitgebreid aan bod, Boonstra en Roozen beperken die selectie tot de ‘bestsellers’ en de ‘harige mammoeten’.
Lang neuzen
De argeloze luisteraar heeft het misschien niet in de gaten, maar het zoeken naar de juiste tune voor het juiste moment met de juiste emotie, dat is voor radiomakers als Gerard Ekdom, die het voorwoord schreef, een ware obsessie. Lang neuzen in de platenzaak, speuren in de platencollectie van je opa, stoffige bakken op de rommelmarkt, overal kan een goede tune verstopt zitten.
Want een tune is niet zomaar een vrolijk stukje muziek. Nee! Met een tune zet een disjockey niet alleen de toon voor zijn of haar programma, een goede tune is toonaangevend voor status in het radiovak. Bovendien, eenmaal iets gekozen, kunnen ze er wel eens een paar decennia aan vastzitten. Niet alle tunes komen overigens van bestaande muziek, ook de echte tunes-componisten (de ‘hofleveranciers’) krijgen een podium in het boek.
In de tijd tussen Het Tunes Boek en Het Complete Tunesboek is dat speuren naar tunes – door discjockeys én de auteurs van het boek – ingrijpend veranderd. Zo worden tunes nu steeds vaker op bestelling gecomponeerd door gespecialiseerde componisten. Voor de tune van NPO4 werden in 2021 maar liefst 32 partijen gevraagd om te pitchen. Aan de nieuwe STER-tune van vier seconden is maandenlang gewerkt, zo komen we te weten. Onbekende tunes zijn met behulp van digitale zoekmachines gemakkelijk te identificeren.
Jelle Boonstra: “De opwinding om een lang gezochte tune te vinden – nu met Shazam of Soundhound –
is nog steeds hetzelfde. Echter, het aantal nieuwe radiotunes is bijna nul geworden”. Benno Roozen: “Er zal daarom geen derde editie van Het Tunesboek meer komen, al houden we voor onszelf nog wel een lijstje
bij.”