The Beatles traden twee keer op in Nederland, het tweede land in hun eerste wereldtournee. Opvallend weinig voor een land dat zo belangrijk was en is voor de popmuziek. Iedereen noemt de veilinghal in Blokker die ervoor werd ontruimd. Maar in zaal Treslong, nabij het dorpscentrum van bollengemeente Hillegom, waar de VARA een dag eerder op 5 juni een tv-optreden opnam, wordt meestal vergeten. Dick Klees was 60 jaar geleden bij beide optredens aanwezig en blikt er nu op terug.
Oorspronkelijk was het een beurszaal voor het verhandelen van de bollen. In Treslong stonden grote tribunes, waarop 1.500 toeschouwers konden zitten. In de jaren zestig traden er regelmatig bekende bands op, waarvan soms een televisieregistratie werd gemaakt met als belangrijkste wapenfeit het optreden van The Beatles in 1964. Ik kreeg van een regie-assistente bij de VARA kaartjes voor de tv-opname op 5 juni 1964. Klasgenoot Rob Wijnants had kaartjes voor het optreden in Blokker, de volgende dag. Een deal werd snel gesloten: samen naar deze beide toppers in een puberleven. Ik zou naar de begrafenis van tante Tony zijn gegaan en had al een stemmige zwarte stropdas omgeknoopt. Als blijk van medeleven hield ik die om over mijn zwarte ruitjeshemd.
Eendagsvlieg Jimmie Nicol
The Beatles playbackten Twist and Shout, All My Loving, Roll over Beethoven, Long Tall Sally, She Loves You en Can’t Buy Me Love. En dat alles zonder Ringo achter de drums op een door decorontwerper Jenny Kehrer bedacht verhoginkje, een soort vliegende schotel. Ringo had keelontsteking en werd vervangen door ene Jimmy Nicol. Pas een dag tevoren werd hij benaderd, hij kreeg maar twee uur om met The Beatles repeteren. Bijkomend voordeel: hij was klein van stuk en paste in Ringo’s kleren. Als invaller, nota bene op het hoogtepunt van Beatlemania, werd hij voor even uit de anonimiteit getild van drummer bij een onbekend popgroepje uit Londen.
Tijdens She Loves You werd het publiek aangemoedigd van de tribune te komen en te twisten, tenslotte hoorde een chaotisch en gillend publiek bij de heersende Beatlesgekte. Presentator Herman Stok probeerde ons tevergeefs weg te duwen. Een jaar eerder velde zijn programma Top of Flop een vernietigend oordeel over het talent van The Beatles. I Wanna Hold Your Hand werd een fl0p genoemd. Het nummer zou echter ook in ons land een enorme hit worden. In de chaos dook een vent op die iedereen tijdschrift en in de handen drukte. Die moesten we voor de camera’s omhoog houden. Zo maakte het duffe maandblad Romance de eerste sluikreclame op de Nederlandse tv. Ik nam een stapel aan en gooide die zwierig de lucht in. Een wel feestelijk effect, waardoor de reclame-actie mislukte. Wel verhoogde het de feestvreugde enigszins.
Nog geen miljoenengages
The Beatles naar Nederland halen was toentertijd mogelijk voor in totaal 40.000 gulden. Dat lijkt een schijntje, maar nog geen tien jaar later kon ik voor dat bedrag mijn eerste huis kopen. Impresario Dick van Gelder probeerde afspraken te maken met grote zalen in Amersfoort en het oude FC Twentestadion, maar dat liep mis. Dankzij samenwerking met het theaterbureau van Ben Essing kwam hij in Blokker uit, waar Essings vader burgemeester was. De rest van het bedrag moest verdiend worden met een televisie- optreden. Hij benaderde eerst de KRO, maar die wees het af. Ook de NCRV had geen interesse. Vervolgens hapte de VARA voor 4.500 gulden toe. Het streefbedrag was binnen.
‘Wie stopt hun sokken?’
Vóór het optreden beantwoordden de Beatles vanuit een aangrenzende ruimte vragen die uit het publiek in de zaal via Berend Boudewijn werden gesteld. Of ze verliefd zijn, of de invaller beter is dan Ringo Star (“nee, maar zeg dat maar niet tegen die andere jongen”), of ze zelf Engelse idolen hebben (“The Searchers en The Rolling Stones”) en in ontwapenend plat Amsterdams “of the Beatles nog meer instrumenten bespelen als alleen gitaar en drum” (hilariteit). Het melige antwoord van Lennon: “a little piano, about this size”. Maar de onnozelste vraag kwam van een meisje dat wilde weten wie hun sokken stopt als ze op reis zijn. Het bleek de tiener Marga van Praag te zijn, voor het eerst op tv. Desondanks zou zij jaren later voor het Journaal toch nog meer vragen mogen stellen.
Dat er alleen geplaybackt werd, deerde ons niet. We staarden naar de kraagloze Beatlejasjes van de Londense kleermaker Millings die het idee van Pierre Cardin pikte. Vriend Rob had er ook een. Wat verder opviel, waren de lage laarsjes met verhoogde hakken. The Beatles waren een stuk kleiner dan wij. Toen we na de opname de zaal uitliepen, keek ik gefascineerd naar de flightcases met hun instrumenten en apparatuur. Met tape waren de namen van onze vier idolen erop geplakt. Alleen dát al bewees dat we niet hadden gedroomd.
Een bedevaart naar deze plek zit er niet meer in, want in 2005 werd Treslong afgebroken en werd er een nieuwbouwwijk gebouwd.
Op naar Blokker
De kaartjes voor het concert in Blokker die vriendje Robbie bemachtigde, kwamen van de punten die zijn moeder bij Walra spaarde bij de aanschaf van lakens. In de lange rij voor de ingang zagen we een beroemdheid passeren: het was het niet te missen postuur van Milly Scott die twee jaar later met haar luidruchtig gezongen Fernando en Filippo de Nederlandse inzending voor het Eurovisie songfestival zou worden. Net als The Beatles eerder, woonde zij nog een tijdje in Hamburg. Veel meer overeenkomsten zijn er niet.
De aanblik van veilinghal ‘Op hoop van zegen’ was weinig bemoedigend, spandoeken van Heineken, het limonademerk Joy en het blad Muziek Expres konden de troosteseloze sfeer niet opkrikken. Tussen de West-Friese chrysanten speelden ze een stuk of acht van hun hits tot dan toe. Waar overal elders uitzinnig gillende meisjes de overhand hadden, waren het hier vooral jongens. Het gillen lieten ze over aan het groepje meisjes. Jammer voor het leger aan psychologen dat er wetenschappelijk onderzoek naar massahysterie wilde doen. Speciaal voor hen was er een plankier boven de tribunes opgehangen, wat ons dan weer inzicht gaf in het gedrag van psychologen; ze zetten zich te kijk als niet betrokken buitenstaanders. Ons rebelse plannetje de resultaten te beïnvloeden door een kwartiertje net zo stilzwijgend en onbewogen voor ons uit te staren, liep op niets uit. We hielden het niet vol.
Het geluid was abominabel, maar wij waren ook nog niet veel gewend en vonden alles prachtig. Ze speelden ten slotte live in tegenstelling tot de vorige dag. En wij waren erbij, daar ging het om. Dat er 60 jaar later dit opstel over geschreven moest worden voor een historisch blad kwam niet in mij op.
–
Foto: Beeld & Geluid
